11 lutego 2025 r. obchodzony był Dzień Bezpiecznego Internetu (DBI). Ma on na celu inicjowanie i propagowanie działań na rzecz bezpiecznego oraz świadomego dostępu dzieci i młodzieży do zasobów internetowych. Organizatorem wydarzenia w Polsce jest Polskie Centrum Programu Safer Internet (NASK oraz Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę). To dobra okazja, by zapytać dr inż. Pawła Prokopa – Dziekana Wydziału Techniczno-Informatycznego Akademii Zamojskiej o to, jak zadbać o swoje bezpieczeństwo w internecie.
– Jak być bezpiecznym w sieci? Czego unikać?
Na to pytanie można odpowiedzieć, że najbezpieczniej byłoby nie korzystać z sieci, wtedy nie będziemy narażeni na zagrożenia. Oczywiście, jest to niemożliwe. Aby być bezpiecznym, trzeba po prostu być świadomym użytkownikiem Internetu.
Zgodnie z raportem o stanie bezpieczeństwa cyberprzestrzeni RP za rok 2023, odnotowano znaczący wzrost incydentów związanych z socjotechniką, mających na celu wyłudzenie danych wrażliwych, takich jak dane logowania. Logika również wskazuje ten czynnik jako godny uwagi. Trudno jest jednoznacznie określić, czego unikać, jednak warto podchodzić logicznie i bez zbędnych emocji do sytuacji, które wydają się niecodzienne. Na przykład, jeśli otrzymamy informację od koleżanki, że potrzebuje kodu BLIK, ponieważ jest promocja na ubrania, a ona nie może teraz zapłacić, bo zablokował się jej telefon i pisze do nas przez komunikator internetowy, powinniśmy zachować ostrożność. Nawet jeśli taka osoba zadzwoni, a sytuacja jest niecodzienna, pamiętajmy, że możemy się rozłączyć i oddzwonić. (1)
Instalujmy jedynie legalne oprogramowanie i aktualizujmy je bez zbędnej zwłoki. Korzystając z mediów społecznościowych pamiętajmy o naszej prywatności. Jeśli zaczynamy odczuwać, że ktoś próbuje nas poniżać poprzez wpisy na forach internetowych lub zdjęcia, zgłośmy tę sytuację do rodziców, opiekunów, innej zaufanej osoby lub organów ścigania.
– Czy Pana zdaniem AI przede wszystkim pomoże ludziom, czy jednak sprawi, że część ludzi straci pracę?
Postęp technologiczny jest nieodłączną częścią ludzkiej historii. Jak pisał w swoim felietonie (2) prof. Ryszard Tadeusiewicz, jest wiele przykładów historycznych, w których technika wypierała ludzi z wykonywania pewnych zawodów, co zazwyczaj prowadziło do korzyści całej ludzkości. Jednym z nich może być bardzo znany przykład ruchu luddystów z XIX wieku. Jego członkowie chcąc się przeciwstawić zastępowaniu tkaczy przez mechaniczne warsztaty, niszczyli maszyny tkackie zakradając się nocami do fabryk, które ich używały. Aktualnie cały świat używa tkanin produkowanych fabrycznie i ludzie są z nich bardzo zadowoleni.
Rozwój sztucznej inteligencji w wielu przypadkach przyspiesza, upraszcza pewne procesy technologiczne. Może to powodować w pewnym stopniu potrzebę dostosowania się pracowników do nowych uwarunkowań. Istnieje prawdopodobieństwo, że zadania powtarzalne oraz miejsca pracy z nimi związane mogą być zastąpione przez AI. Literatura wskazuje, że dla zadań wymagających kreatywności i będących w niewielkim stopniu powtarzalnymi technologia będzie jedynie wsparciem, a więc w tym kierunku należy się rozwijać chcąc utrzymać się na rynku pracy. Patrząc na sprawę globalnie AI może doprowadzić do większej produktywności, co będzie się wiązać z większą produkcją przy mniejszych nakładach, co doprowadzi do wzrostu zamożności całego społeczeństwa. Dzięki AI pojawiają się nowe zawody tj. trenerzy robotów, koordynatorzy współpracy AI-ludzie i inne. Fakty te wskazują, że nie należy się obawiać rozwoju Sztucznej Inteligencji, a traktować jako szansę na pozytywne zmiany.
– Wiadomo, że relacje są ważne, a świat wirtualny nie zastąpi nam obecności człowieka, czy jednak może wspierać jego dobrostan?
Wirtualna rzeczywistość staje się nieodłącznym elementem życia. Nie da się nie zgodzić z tezą p. Napory, która pisze „Zachowanie złotego środka w korzystaniu z możliwości wirtualnej rzeczywistości jest kluczem do przyszłości w rozwoju człowieka”(3) . Z jednej strony aktualnie nie da się wyobrazić świata rzeczywistego bez korzystania z jego zrytualizowanej części. Daje ona ogromne możliwości dostępu do informacji i korzysta z niej większość społeczeństwa. Większość z nas nie wyobraża sobie funkcjonowania bez dostępu do mediów społecznościowych, gdzie przeniosła się część naszego życia prywatnego a także biznesowego. Istnieją zawody, które opierają się głównie na wykorzystaniu świata wirtualnego wspierając nasz dobrostan. Z drugiej strony należy dołożyć wszelkich starań, aby świat ten nie zastąpił nam rzeczywistości, co może przynieść niekorzystne skutki nie tylko dla nas, ale również dla naszych bliskich.
– Czy informatyka to nadal dobry wybór, jeśli chodzi o kierunek studiów? Czy student AZ może wybrać określone specjalności i specjalizacje?
Wybór studiów Informatycznych w aktualnej sytuacji na rynku pracy wydaje się jeszcze bardziej zasadny niż kilka lat temu. Jak donoszą media, Rynek IT w Polsce dojrzewa. Polacy są cenieni na świecie za jakość pracy, którą wykonują. Kończą się czasy w których potrzeby były tak duże, że pracę w IT mógł znaleźć każdy. Aktualnie, liczy się jakość. Tę jakość należy rozumieć dwojako, z jednej strony jako wiedzę specjalistyczną dotyczącą konkretnej technologii oraz wiedzę ogólna dotyczącą całego spektrum zagadnień związanych z IT pozwalającą patrzeć „szeroko” na rozwiązywane problemy. Właśnie takich kompetencji dostarcza Akademia Zamojska oferując studia na kierunku Informatyka z dwiema specjalnościami „Technologie internetowe i multimedialne” oraz „Bezpieczeństwo sieci informatycznych”.
(1) https://businessinsider.com.pl/…/uwazaj-na-te…/ph3wqgq
(2) https://www.agh.edu.pl/…/rozwoj-techniki-zysk-ludzkosci…
(3) E. NAPORA (2008), Wirtualny świat nieograniczoną możliwością rozwoju jednostki czy drogą donikąd.
Odpowiedzi na pytania Daniela Buchowieckiego udzielił dr inż. Paweł Prokop, Dziekan Wydziału Techniczno-Informatycznego AZ oraz dyrektor Instytutu Informatyki AZ.
